موج ابتلای دانش آموزان مشهدی به شپش

فاطمه غلامی | شهرآرانیوز؛ «دخترم ده ساله است و تازه امسال به کلاس چهارم رفته است. چند روز پیش به خانه آمد و گفت در کلاس ما چند نفر مدام سرشان خارش دارد. متأسفانه پس از یک روز فرزند من نیز دچار شپش شد و زمانی که فرزندم به مربی بهداشت مراجعه کرد، مربی به او گفت باید سریع به یکی از مراکز بهداشت مراجعه کنید. من یک کارگر ساده هستم و پول کافی برای خرید شامپو‌های گران قیمت خارجی رفع شپش را ندارم. مرکز بهداشت از منزل ما بسیار دور است؛ بنابراین مجبور شدم مو‌های فرزندم را بتراشم تا از گسترش شپش جلوگیری کنم.»
«چرا مربی‌های بهداشت مدارس به صورت جدی به موضوع شپش در موی دانش آموزان نظارت ندارند؟ چرا مسئولان بهداشت به مدارس سر نمی‌زنند؟»

«دخترم به مدرسه می‌رود. مدام سرش خارش دارد. پوست سرش قرمز و ملتهب شده است. همه روش‌های خانگی را برای بهبود خارش سر وی امتحان کردم، اما هیچ فایده‌ای نداشت. در انتها با مراجعه به پزشک متوجه شدم که موی سرش دارای شپش است. چرا در مدارس نظارتی بر بهداشت دانش آموزان وجود ندارد؟ اگر یک نفر در مدرسه شپش بگیرد، همه دانش آموزان مبتلا می‌شوند. این در حالی است که هنوز بسیاری از مدارس مربی بهداشت ندارند.»
این‌ها تنها بخشی از درد دل‌های شهروندان درباره وضعیت نامناسب بهداشت دانش آموزان و رسیدگی اندک مربیان بهداشت در مدارس مشهد است.

در این باره سلطانی، یکی از شهروندان ساکن در محله مهرآباد، طی پیامکی برایمان نوشت: «پسرم کلاس ششم است و شپش از طریق هم کلاسی اش به او منتقل شده است. بیش از سه بار به پزشک مراجعه کردیم و هزینه زیادی را متقبل شدیم تا درمان انجام شود و دوباره که به مدرسه رفت، باز به شپش مبتلا شد. بهتر نیست دانش آموزانی که این مشکل را دارند تا زمان بهبودی به مدرسه مراجعه نکنند تا برای دانش آموزان دیگر مشکلی پیش نیاید؟ مسئولان آموزش وپرورش نظارت کنند.»

شناسایی ۹ هزار مبتلا به شپش در استان

سال‌های خیلی دور، هر زمان صحبت از شپش و مبتلایان به بیماری شپش به میان می‌آمد، بلافاصله یک محیط کثیف، بدون رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی به ذهنمان متبادر می‌شد. از آنجا که شیوع شپش با رعایت بهداشت ارتباط مستقیمی دارد، شاید این تصور ذهنی در شرایط فعلی مصداق عینی در مدارس شهر مشهد به ویژه در حاشیه شهر پیدا کرده است.

پیامک‌های ارسالی شهروندان به ستون حرف مردم موجب شد این موضوع را از سرپرست گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد و آموزش وپرورش پیگیر شویم.
دراین باره مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار می‌کند: از آغاز بازگشایی مدارس مشکلی از لحاظ شیوع شپش در مدارس شهر مشهد نداشته ایم. این روند همه ساله با سرد شدن هوا گسترش می‌یابد؛ لذا مسئولان باید توجه جدی تری به شیوع شپش در مدارس مشهد داشته باشند.

فرشید وفا اضافه می‌کند: تعداد ۹ هزار و ۱۰۰ مورد آلودگی به شپش سر در همه رده‌های سنی در شهرستان‌های تحت پوشش دانشگاه داشته ایم که حدود ۵۰ درصد موارد در شهرستان مشهد اتفاق افتاده است و بیشترین میزان ابتلا مربوط به مدارس ابتدایی دخترانه است. دارو در اوایل مهرماه بین شهرستان‌های استان توزیع شده است.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه می‌دهد: اقدامات شایان توجهی برای مقابله با حشره شپش در مشهد انجام شده است که از آن جمله می‌توان به ابلاغ دستورالعمل مبارزه با شپش به سراسر استان، آموزش کارکنان بهداشتی و درمانی، آموزش مربی‌های بهداشت مدارس، مهدکودک ها، داوطلبان سلامت، مدیران، معاونان و معلمان مدارس و توزیع دارو و شامپو برای نابودی این حشره اشاره کرد.

وفا اضافه می‌کند: تعداد دارو‌های ارسالی از سوی وزارت بهداشت محدود است و به صورت رایگان با اولویت مناطق روستایی و حاشیه نشین توزیع می‌شود؛ همچنین داروی ضد شپش در بخش خصوصی هم وجود دارد و خانواده‌های دارای تمکن مالی می‌توانند شامپوی موردنیاز را از داروخانه تهیه کنند.

او بیان می‌کند: از مجموع ۹ هزارو ۱۰۰ نفر مبتلا به شپش موی سر در استان، حدود ۹ درصد یا ۸۱۹ نفر زیر شش سال، ۴ هزارو ۳۶۸ نفر یا ۴۸ درصد بین شش تا ۱۱ سال، ۲ هزارو ۲۷۵ نفر یا ۲۵ درصد بین ۱۱ تا ۱۷ سال و هزارو ۶۳۸ نفر یا ۱۸ درصد بالای ۱۷ سال بوده اند.
وفا بیان می‌کند: از میان این آمار تعداد ۲ هزار دانش آموز در استان مبتلا به شپش شناسایی شده اند که از این عدد ۵۰ درصد، یعنی حدود هزار دانش آموز مشهدی در هفت ماهه نخست امسال به شپش سر مبتلا شده اند.

درمان شپش در مراکز بهداشت، کاملا رایگان

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه درمان و داروی شپش در مراکز بهداشت به صورت کاملا رایگان انجام می‌شود می‌گوید: هر جا که شست وشو کم باشد و افراد بهداشت فردی را رعایت نکنند، شاهد رشد شپش هستیم. به دانش آموزان توصیه می‌شود مو‌های خود را کوتاه نگه دارند و بهداشت فردی خود را رعایت و در صورت مشاهده شپش سریعا به مراکز بهداشتی مراجعه کنند.
وفا ادامه می‌دهد: شپش در سر انسان حدود یک ماه و در وسایل شخصی افراد مبتلا حدود ۴۸ ساعت زنده می‌ماند؛ بنابراین افراد در صورت آلوده شدن سریع همه وسایل خود را شست وشو و اتو کنند و سر خود را به صورت مرتب با شامپو‌های مخصوص بشویند. هنوز شپش در مدارس شیوع پیدا نکرده است.

غربال گری دانش آموزان برای پیشگیری از شپش

این گفته‌ها در حالی است که معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش وپرورش خراسان رضوی می‌گوید: با سرد شدن هوا شاهد گزارش‌هایی از شپش در مدارس مشهد هستیم. با حضوری شدن مدارس، افزایش مراقبان سلامت در مدارس داشتیم که این موضوع باعث می‌شود نسبت به سال‌های قبل وضعیت بهتری داشته باشیم.

صفدر سلطانی ادامه می‌دهد: شپش در مدارس مشهد خیلی شیوع نداشته و به صورت جدی هنوز مطرح نشده است، اما مطابق روال هرساله غربالگری دانش آموزان برای پیشگیری از این بیماری در همه مدارس شروع شده است. آماری از ابتلای دانش آموزان به شپش جمع آوری نمی‌شود و دراین باره آماری نداریم.